परिचय
महाराष्ट्र सरकारच्या कार्य नियमावलीनुसार, मंत्रालयीन कामकाज एकूण २८ प्रशासकीय विभागांमध्ये विभागले गेले आहे आणि त्यानुसार विविध विभागांना विषय सोपवण्यात आले आहेत. या अंतर्गत, सांस्कृतिक कामाचा विषय सामाजिक न्याय, सांस्कृतिक काम आणि विशेष सहाय्य विभागाकडे आणि पर्यटनाचा विषय गृह विभागाकडे सोपवण्यात आला.
पर्यटन आणि सांस्कृतिक कामाचे विषय एकमेकांना पूरक आहेत. सांस्कृतिक काम विभागाच्या अंतर्गत विविध स्मारके देखील पर्यटन आकर्षणे म्हणून मानली जातात. पर्यटनाचा मूळ उद्देश विविध प्रांतांमधील ऐतिहासिक आणि पर्यटन स्थळांना भेट देणे, तसेच विविध प्रांतांच्या लोककला आणि संस्कृतीची माहिती मिळवणे हा आहे आणि त्यानुसार, राज्यातील अद्वितीय कला आणि संस्कृतीची देवाणघेवाण केली जाते. पर्यटनाद्वारे सांस्कृतिक देवाणघेवाण सांस्कृतिक आणि कला क्षेत्रांचा विकास साध्य करते. या संदर्भात, पर्यटन आणि कला/संस्कृती एकमेकांना घनिष्ठ आणि पूरक आहेत आणि पर्यटन उद्योगाला प्रोत्साहन देतात आणि कला/संस्कृतीद्वारे पर्यटनाचा विकास साध्य करतात. म्हणूनच, सांस्कृतिक व्यवहार आणि पर्यटन या विषयाचे वेगळे अस्तित्व असल्याने, मंत्रालयीन स्तरावर पर्यटन आणि सांस्कृतिक व्यवहारांसाठी एक स्वतंत्र प्रशासकीय विभाग असणे अत्यंत आवश्यक आहे, जेणेकरून मंत्री स्तरावर दोन्ही विभागांना पूरक असलेल्या धोरणात्मक बाबींवर निर्णय घेणे सोपे होईल.
त्यानुसार, विचाराधीन प्रस्तावावर विचार करून, सामान्य प्रशासन विभागाच्या दिनांक ३१ मे २००६ च्या अधिसूचना क्रमांक शकानी-१००६/प्र.क्र.२३/२००६/१८ (आर. अँड का.) द्वारे पर्यटन आणि सांस्कृतिक व्यवहारांसाठी एक स्वतंत्र प्रशासकीय विभाग स्थापन करण्यात आला.