ख्रिसमस हा ख्रिश्चन धर्मीयांसाठी सर्वांत महत्त्वाचा सण असून तो प्रभू येशू ख्रिस्ताच्या जन्माचा उत्सव आहे. दरवर्षी २५ डिसेंबरला ख्रिसमस साजरा केला जातो. मात्र, हा फक्त ख्रिश्चन धर्मियांचा सण नसून, तो जगभरातील विविध धर्म, संस्कृती, आणि समाजातील लोक साजरा करतात. सर्वधर्म समभावाला धरून महाराष्ट्रातही इतर सणांप्रमाणे प्रमाणे ख्रिसमस हा आनंद, प्रेम, आणि सामंजस्य यांचे प्रतीक मानून साजरा केला जातो. रोषणाई, सजावट, प्रार्थना, आणि उत्सवांची उधळण यामुळे ख्रिसमसचा सण सर्वांना आनंद देतो. महाराष्ट्रातील अनेक महत्वाच्या चर्चमध्ये मध्यरात्री येशूचा जन्म सोहळा साजरा करण्यासाठी सर्व धर्मांचे लोक निरनिराळ्या ठिकांणांहून आवर्जून येतात.
ख्रिसमसची ओळख आणि महत्त्व
ख्रिसमसचा अर्थ म्हणजे “क्राईस्ट्स मास”. येशू ख्रिस्त यांना जगाचा मुक्तिदाता मानले जाते आणि त्यांच्या जन्माचा हा उत्सव म्हणून ख्रिसमस साजरा केला जातो. या दिवशी प्रार्थना सभांमध्ये प्रभू येशूंचे उपदेश आणि त्यांचे जीवनकार्य यांचे स्मरण केले जाते.
ख्रिसमस केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातूनच नाही, तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वानेही खूप खास आहे. हा सण कुटुंबांना आणि समाजाला एकत्र आणतो, प्रेमाचा प्रसार करतो आणि सर्वांमध्ये बंधुत्वाचे बळ वाढवतो.
ख्रिसमसचा इतिहास आणि सांस्कृतिक महत्त्व
ख्रिसमसचा इतिहास साधारणतः दोन हजार वर्षांपूर्वीचा आहे. ख्रिश्चन धर्मीय लोकांच्या विश्वासानुसार, येशू ख्रिस्त यांचा जन्म इस्रायलमधील बेथलेहेम या गावात झाला. त्यांचा जन्म गरिबीमध्ये एका गोठ्यात झाला, त्यामुळे हा सण सेवाभावाने साजरा करण्याचा संदेश देतो.
ख्रिसमस साजरा करण्याच्या परंपरांमध्ये सजावट, प्रार्थना सभा, आणि ख्रिसमस ट्री ही प्रमुख आकर्षणं आहेत. ख्रिसमस ट्री हा आनंद आणि जीवनाचा प्रतीक आहे. येशू ख्रिस्तांनी लोकांना क्षमा, सहिष्णुता, आणि प्रेमाचा संदेश दिला, आणि ख्रिसमस साजरा करून हा संदेश पुढे नेण्याचे काम महाराष्ट्रातीलही ख्रिस्ती बांधव करत आहेत.
निसर्गाचे महत्त्व आणि ख्रिसमस
ख्रिसमस हा सण निसर्गाशीही जोडलेला आहे. ख्रिसमस ट्री म्हणून सजवले जाणारे झाड बहुतेकदा पाइन ट्री असते, जे शाश्वततेचे प्रतीक आहे. या झाडाला सजवणे म्हणजे पृथ्वी आणि निसर्गाच्या सौंदर्याचा उत्सव साजरा करणे.
ख्रिसमस ट्रीसाठी नैसर्गिक झाडांच्या वापराबरोबरच आजकाल कृत्रिम झाडांचा वापरही प्रोत्साहन दिला जातो, जेणेकरून पर्यावरणाचे रक्षण होईल आणि लाकूडतोड कमी होईल. ख्रिसमसच्या निमित्ताने लोक अश्या पर्यायी कृत्रिम झाडांचा वापर करून निसर्ग वाचवण्याचा संदेशही देतात.
ख्रिसमसमधील खास खाद्यपदार्थ
ख्रिसमस म्हटले की विविध प्रकारच्या स्वादिष्ट पदार्थांची मेजवानी आठवते. या सणामध्ये गोड पदार्थांना विशेष महत्त्व असते.
- प्लम केक: ख्रिसमसचा प्रमुख गोड पदार्थ, जो सुकामेवा आणि मसाल्यांनी परिपूर्ण असतो.
- जिंजरब्रेड: अद्रकाच्या स्वादाचा आणि चविष्ट आकारांच्या कुकीजचा ख्रिसमस सणाचा महत्त्वाचा भाग.
- पाय (पेस्ट्री): विविध फळे, चॉकलेट, आणि क्रीमसह बनवलेले गोड पाय.
- हॉट चॉकलेट आणि वाइन: थंड हवामानात हा सण साजरा करताना हॉट चॉकलेट आणि वाइन खूप लोकप्रिय आहे.
- टर्की: पारंपरिक ख्रिसमस जेवणात भाजलेला टर्की सर्वात महत्त्वाचा असतो.
ख्रिसमस कसा साजरा केला जातो?
ख्रिसमसचा सण संपूर्ण आठवडाभर साजरा केला जातो, आणि डिसेंबरच्या सुरुवातीपासूनच बाजारपेठांमध्ये सजावट, भेटवस्तू आणि रोषणाईचा खास माहोल तयार होतो. ख्रिसमसच्या दिवशी चर्चमध्ये मध्यरात्री विशेष प्रार्थना सभा आयोजित केली जाते. या सभांमध्ये लोक प्रभू येशूच्या जन्माचे स्मरण करून प्रार्थना करतात आणि त्यांना आशीर्वाद मागतात.
ख्रिसमस ट्री सजवण्याची परंपरा खूप लोकप्रिय आहे. घरांमध्ये आणि सार्वजनिक ठिकाणी ख्रिसमस ट्रीला लाइट्स, ताऱ्यांनी, आणि निरनिराळ्या डेकोरेशननी सजवले जाते. याशिवाय, सांताक्लॉज हा एक खास आणि सर्वांचा आवडता व्यक्ती आहे. ख्रिसमसच्या रात्री तो लहान मुलांना गिफ्ट्स आणि चॉकलेट्स देतो असे मानले जाते.
कुटुंबीय आणि मित्रांना शुभेच्छा देण्यासाठी गिफ्ट्स आणि ख्रिसमस कार्ड्सची देवाणघेवाण होते. शिवाय ख्रिसमसच्या संध्याकाळी ख्रिसमस कॅरोल्स गाण्याची खूप जुनी परंपरा आहे. “जिंगल बेल्स” आणि “साइलेंट नाइट” हि गाणी गाऊन ख्रिसमसचा आनंद घेतला जातो. हा सण एकत्र येऊन परिवारांसोबत वेळ घालवण्याचा, प्रेम, करुणा आणि आनंदाचा प्रसार करण्याचा दिवस असतो.
ख्रिसमसचा सामाजिक संदेश
ख्रिसमस हा सण फक्त उत्सवासाठी नाही, तर समाजात एकता, प्रेम, आणि सहकार्याचा संदेश पसरवतो. येशू ख्रिस्तांच्या शिकवणुकीप्रमाणे, ख्रिसमसच्या दिवशी गरीब आणि गरजू लोकांना मदत केली जाते.
या सणाच्या निमित्ताने अनाथालये, वृद्धाश्रम, आणि रुग्णालयांमध्ये भेटवस्तू वाटल्या जातात. समाजातील प्रत्येक व्यक्तीला ख्रिसमसच्या आनंदात सामील करून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो.
ख्रिसमस हा सण केवळ धार्मिक किंवा सांस्कृतिक कार्यक्रम नाही, तर तो प्रेम, दया, आणि मानवतेचा उत्सव आहे. हा सण आपल्या जीवनात आनंदाचे रंग भरतो आणि प्रत्येकाला सकारात्मक दृष्टिकोनाने जीवन जगायला शिकवतो.
जगभरात सर्वत्र साजरा होणारा हा सण विविध धर्म, संस्कृती, आणि लोकांना एकत्र आणतो तसाच तो महाराष्ट्रातसुद्धा खूप आनंदाने साजरा केला जातो.